W Desa Unicum – najbardziej pożądana tancerka świata
„Nie kusiły go piękne kobiety, ciekawiło go wyspecjalizowane zwierzę rodzaju żeńskiego, niewolnica tańca” – pisał o twórczości Edgara Degasa Paul Valéry.
W Desa Unicum w Warszawie, gdzie trwa właśnie przedaukcyjna wystawa towarzysząca zaplanowanej na wtorek licytacji online kompletnego zestawu odlewów z brązu rzeźb artysty, takie „wyspecjalizowane zwierzęta”, w tanecznych pozach z klasyczną arabesque na czele, zgromadzono w pokaźnej ilości. A najsłynniejszą wśród nich „niewolnicą tańca” jest „Petite Danseuse de quatorze ans” (Mała czternastoletnia tancerka), jedna z les petits rats, ubogich uczennic szkoły baletowej przy Operze Paryskiej.
„Ten szczur operowy ma w sobie coś z małpy, krewetki i karła. Chciałoby się zamknąć ją w słoiku z alkoholem” – ogłosił w 1881 roku krytyk sztuki Elie de Mont po obejrzeniu woskowej rzeźby zaprezentowanej podczas VI wystawy impresjonistów w Paryżu. Tego rodzaju krytyka nie była wtedy odosobniona. Zniechęcony nieżyczliwym odbiorem dzieła, Degas postanowił więcej nie wystawiać swoich rzeźb na widok publiczny. Stało się to dopiero po jego śmierci. Z historią odlewów mogą się Państwo zapoznać czytając teksty zamieszczone w katalogu wystawy.
Czytaj też: Smutna tancerka Ivana Mestrovicia
„Czternastoletnia tancerka” nazywała się Marie van Goethem. Urodziła się w 1865 roku. Jej rodzina przybyła do Paryża z Belgii. Ojciec był krawcem, matka praczką, miała dwie siostry: Antoinette i Charlotte; po śmierci ojca sama musiała na siebie zarabiać. W Operze Paryskiej tańczyła w corps de ballet; z zespołu została usunięta za niesubordynację polegającą na za dużej ilości opuszczanych godzin i obracanie się w nieodpowiednim, jak donosiły gazety, towarzystwie. Najprawdopodobniej Degas poznał Marie podczas jednej z obserwowanych przez niego lekcji baletu. Ale była też jego sąsiadką. Atelier artysty położone było zaledwie kilka ulic od jej rodzinnego domu. Szybko stała się jedną z jego ulubionych modelek.
W pierwszej wersji, tak szokującą odwiedzających wystawę, wyrzeźbiona Marie ubrana była w gorset, tiulową spódniczkę, baletki, miała satynowe wstążki na szyi, w talii i w prawdziwych, upiętych w warkocz, ludzkich włosach. Wstrząs estetyczny był więc na miarę „Święta wiosny” Igora Strawińskiego w choreografii Wacława Niżyńskiego. Podobno w 1903 roku Degas powrócił do „Petite Danseuse de quatorze ans” – zmienił jej pozę, pozbawił wstążek na szyi i w talii. Dzisiaj znajduje się w zbiorach National Gallery of Art w Waszyngtonie. I już nie szokuje. Marie van Goethem jest jedną z najbardziej pożądanych i najdroższych tancerek świata. Oprócz oryginalnej, wykonanej przez Degasa kompozycji, na rynku sztuki, w muzeach oraz w zbiorach prywatnych kolekcjonerów, znajdują się odlewy gipsowe i z brązu. Rzeźba oferowana przez Desę Unicum pochodzi z wytwórni Valsuani. Jej wartość szacowana jest na
200 000 – 300 000 zł.
Edgar Degas. Rzeźbiarskie atelier
10 listopada 2020 godz. 19:00
Miejsce aukcji: Desa Unicum
Warszawa, ul. Piękna 1A
Termin wystawy:
28 października 2020 – 10 listopada 2020
Katalog wystawy do pobrania: tutaj
Czytaj też:
